بررسی اثر تغییر اقلیم بر فرکانس وقوع سیل (مطالعه موردی: حوزه سد کمایستان سبزوار)

انتشار گازهای گل خانه ای به صورت چشمگیری اقلیم جهانی را تغییر داده است، و این امر در آینده نیز ادامه خواهد داشت. امروزه جامعه علمی انتشار گازهای گل خانه ای را به عنوان مهمترین علت افزایش میانگین دمای زمین (حدود نیم درجه سانتی گراد از سال 1970) معرفی مینمایند. مدارک علمی نشان میدهد که ممکن است به واسطه فعالیتهای انسانی تغییر اقلیم در مقیاس جهانی در طی یک قرن صورت گیرد. انتظار میرود که دوبرابر شدن میزان دی اکسید کربن و افزایش حجم دیگر گازهای گل خانه ای در اتمسفر در کنار سایر عواقبی که به دنبال خواهد داشت، آب هوا را نیز به شدت مورد تاثیر قرار دهد. پیش گویی تغییر اقلیم کاربردهای اقتصادی و اجتماعی بسیاری خواهد داشت. اقلیم عامل تعیین کننده ای در الگوهای تولید غذا و توزیع جمعیت میباشد. به منظور ارزیابی اثرات تغییر اقلیم در این مطالعه چهار مرحله به اجرا گذاشته شد. مرحله اول شامل انتخاب سه سناریوی a2، b1 و a1b از دو مدل اقلیمی cgcm3 و csiro، به منظور بررسی تغییر اقلیم، مرحله دوم انتقال این تغییر اقلیم به داده های مشاهداتی با استفاده از روش فاکتور تغییر، و در مرحله سوم ورود داده های محصول این دو مرحله به مدل هیدرولوژیکی hspf به منظور تولید دبی های روزانه. با توجه به اینکه در این مطالعه روند تغییرات زمانی وقوع سیل و فرکانس سیلابهای حداکثر سالانه به مطالعه گذاشته شده است، مرحله چهارم آن شامل آنالیز فرکانس سیل بر پایه داده های دبی حداکثر سالانه که در واقع مقادیر بیشترین دبی متوسط روزانه در طی یک سال میباشند، می باشد. حوزه سد کمایستان، از منطقه جوین سبزوار به عنوان منطقه مورد مطالعه در نظر گرفته شده است. نتایج این مطالعه نشان داد که بارندگی کاهش خواهد یافت. درجه حرارت افزایش می یابد. شدت بارندگی ها بیشتر خواهد شد و شدت سیلاب ها نیز افزایش خواهد داشت. جریان ها به سمت زمستان منتقل شده و بخش عمده ای از جریان قبل از رسیدن به نیمه سال آبی از حوزه خارج خواهد شد. تمرکز جریان در فصول سرد سال، رخداد بارندگی ها و سیلابهای شدیدتر، افزایش درجه حرارت و کاهش مجموع بارندگی همگی نشان از خشک تر شدن شرایط منطقه در انتهای قرن 21 دارد. نتایج به دست آمده از دو شاخص اقلیمی دومارتن و کوپن نیز این امر را اثبات میکند. این نتایج بر اساس سناریوها و مدل های به کار گرفته شده میباشد که با عدم قعطیت زیادی روبه روست، اما این نتایج میتواند محرکه ای بر این امر باشد که برای آینده ای خشکتر چه برنامه ای باید در دستور کار قرار گیرد.